Co to jest Integracja Sensoryczna?
Integracja Sensoryczna, często określana skrótem SI od angielskiego określenia Sensory Integration odnosi się do przetwarzania, integrowania i organizowania informacji sensorycznych z ciała i otoczenia.
Brzmi to bardzo encyklopedycznie, a my wierzymy w jasny i przystępny przekaz :), więc poniżej objaśniamy to pojęcie.
Aby nasz organizm mógł poprawnie funkcjonować, połączony jest ze światem zewnętrznym szeregiem "czujników", które określamy mianem zmysłów:
- wzrok
- słuch
- dotyk
- smak
- węch
- propriocepcja, czyli świadomość położenia ciała
- przedsionek, czyli zdolność utrzymywania równowagi i koordynacji
- interocepcja, czyli odczucia z wnętrza ciała jak głód, zmęczenie
Ciekawostka: wszyscy znamy określenie "szósty zmysł", czyli dodatkowy, specjalny i wyjątkowy, którego nikt inny nie posiada, ponieważ wszyscy mają tylko pięć. Od wielu lat wiemy już, że to nieprawda, mamy więcej zmysłów. Dziś nauka wyróżnia powyższe osiem.
W czasie niezaburzonego rozwoju nasz układ nerwowy reguluje się, aby poprawnie reagować na bodźce - nie reagować zbyt intensywnie (nadreaktywność), ani zbyt słabo (podreaktywność). Uczy się także różnicować podobne bodźce - większość z nas potrafi określić np. czy dana tkanina jest miękka, czy szorstka. Oprócz tego nasz mózg uczy się łączyć, czyli integrować wszystkie informacje i na ich podstawie planować (praksja) i wykonywać czynności wymagające sterowania naszym ciałem (przedsionek).
Po czym poznać problemy z Integracją Sensoryczną?
Przykładem objawów problemów z zakresu SI u dzieci są:
-
trudności z utrzymaniem równowagi, przewracanie się, nieumiejętność stania na jednej nodze
-
obsesyjne dbanie o czystość np. rąk
-
mocne przytulanie innych dzieci, ściskanie ich, kładzenie się na nich
-
złe znoszenie czynności pielęgnacyjnych np. obcinania paznokci, mycia włosów
-
trudności z siedzeniem w ławce, kładzenie się, zsuwanie z krzesełka
-
wciskanie się w ciasne przestrzenie np. pomiędzy meble
-
przemieszczanie się poprzez skakanie
-
brak akceptacji części ubrań, bo np. gryzą albo "są niemiłe"
W jaki sposób działa Terapia Integracji Sensorycznej?
Proces terapeutyczny polega na dostarczaniu ciału przemyślanych bodźców, których zadaniem jest w uproszczeniu wyregulować układ nerwowy, tak, aby reakcja ciała na bodźce była adekwatna. Terapeuta z pomocą najróżniejszych pomocy dostarcza dziecku bodźce i stawia przed nim zadania. W ten sposób dochodzi do unormowania reakcji na bodźce, poprawienia umiejętności łączenia informacji z różnych zmysłów, poprawienia zdolności do planowania ruchów ciała i ich wykonywania.
Oczywiście nie istnieje jeden uniwersalny program terapeutyczny. Każdorazowo terapeuta dobiera techniki do konkretnych problemów dziecka wykrytych w diagnozie.
Jak wyglądają zajęcia?
Zajęcia są przede wszystkim ruchowe. Na specjalistycznie wyposażonej sali dziecko pracuje z terapeutą przez ok. godzinę. Poniżej prezentujemy kilka zdjęć z zajęć prowadzonych w naszym Centrum. Oczywiście są to tylko przykłady aktywności, jakie naszym podopiecznym wymyślają nasi kreatywni terapeuci.
Jeśli masz wrażenie, że te zajęcia to taka zabawa dla dzieci, to doskonale :-). To oznacza, że nasze terapeutki spisały się na medal. Terapia SI to tak naprawdę dość ciężka, fizyczna praca dla dziecka. Z małymi dziećmi nie da się pracować na zasadzie: "to teraz zrób 20 powtórzeń", ponieważ dla nich będzie to nudne i męczące. Dlatego właśnie nasi terapeuci mają mnóstwo atrakcyjnych pomocy i wymyślają takie aktywności, które dzieciom wydają się "tylko" zabawą, a w rzeczywistości są przemyślane pod kątem ćwiczeń, jakie dziecko powinno wykonać. Z tego powodu dzieci tak chętnie wracają na te zajęcia lub nie chcą ich kończyć.
Od czego zacząć?
Jeśli to Twoja pierwsza styczność z Integracją Sensoryczną, to tutaj opisujemy, w jaki sposób pracujemy w naszym Centrum Odskocznia.
Przede wszystkim zachęcamy do kontaktu z nami. Kontaktując się z nami, będziesz mieć możliwość porozmawiania z terapeutką, która przeprowadzi z Tobą krótki wywiad i zasugeruje dalsze kroki.
Zazwyczaj praca z dzieckiem rozpoczyna się od sporządzenia diagnozy. Poniżej opisujemy proces diagnozowania nieco dokładniej, natomiast mówiąc w skrócie, jest to wstępne badanie dziecka, na podstawie którego określa się jego potrzeby i sugeruje konkretne działania. Takim działaniem może być na przykład tzw. program domowy, czyli zestaw aktywności, które możesz wykonywać z dzieckiem w domu lub terapia w odpowiednio wyposażonym gabinecie.
Jeśli wnioskiem z diagnozy jest terapia z terapeutą Integracji Sensorycznej, wtedy uzgadniamy dogodny termin zajęć (zazwyczaj odbywają się one raz w tygodniu), podpisujemy umowę i rozpoczynamy zajęcia.
Jeśli posiadasz diagnozę od innego terapeuty i zawiera ona wszystkie niezbędne informacje, to nie ma konieczności jej powtarzania przed przystąpieniem do terapii w naszym Centrum.
Proces sporządzania diagnozy
Diagnoza, jak wyjaśniliśmy powyżej, jest punktem wyjścia do podjęcia dalszych działań. Diagnosta, przy pomocy szeregu testów, prób i obserwacji dokonuje oceny funkcjonowania dziecka.
Diagnoza ma formę pisemną. Diagnosta zawiera w niej wyniki badań i obserwacji, a także wnioski obejmujące wskazania obszarów, w których wymagana jest terapia. Z tak sporządzoną diagnozą można rozpocząć terapię, zarówno w naszym Centrum Odskocznia jak w innym miejscu. Dobrej jakości diagnoza ma zwykle objętość 8-15 stron, ponieważ oceniane są wszystkie obszary funkcjonowania dziecka. Jest ona również podstawą do późniejszej ewaluacji postępów dziecka.
Diagnoza przebiega zazwyczaj następująco:
- Rodzic/opiekun przedstawia swoje obserwacje, które go niepokoją.
- Rodzic/opiekun otrzymuje formularz wywiadu, w którym zadajemy pytania tj. przebieg ciąży, dotychczasowy rozwój dziecka, przebyte choroby, obserwowane trudności.
- Diagnosta udaje się z dzieckiem na salę, na której prowadzi diagnostykę. Liczba zadań, które dziecko musi wykonać, jest dość duża. W związku z tym często z uwagi na komfort dziecka i jego zmęczenie wymagane są dwa spotkania z diagnostą.
- Po zakończeniu badań dziecka, zazwyczaj w ciągu ok. 2 tygodni, diagnosta sporządza dokument i informuje o możliwości jego odbioru w naszym Centrum. Proponujemy również spotkanie w celu omówienia wyników diagnozy, w tym również pokazania jak mogą wyglądać codzienne aktywności z dzieckiem, wspomagające proces terapeutyczny.
Jak przygotować się do diagnozy?
- Rodzica/opiekuna prosimy o zabranie ze sobą książeczki zdrowia dziecka lub przypomnienie sobie kluczowych spraw związanych z ciążą i dotychczasowym rozwojem dziecka - ułatwi to wypełnienie formularza wywiadu.
- Dziecko powinno być w miarę możliwości wypoczęte i ubrane w wygodne ubranie (sugerujemy np. spodnie dresowe/krótkie spodenki i koszulkę), ponieważ będzie bardzo aktywnie pracowało ruchowo.
Nasi terapeuci
W naszym Centrum Odskocznia prowadzimy zarówno diagnostykę procesów przetwarzania sensorycznego, jak i terapię zaburzeń już zdiagnozowanych.
Zapraszamy na spotkania z naszymi specjalistami:
Katarzyna Ozdoba
Terapią Integracji Sensorycznej zajmuję się od 2019 roku, kiedy to ukończyłam 2-letnie studia podyplomowe z zakresu SI. Wcześniej przez wiele lat byłam nauczycielem wychowania przedszkolnego, co pozwala mi holistycznie patrzeć na dzieci i ich rozwój. Dla moich małych pacjentów staram się wymyślać atrakcyjne formy aktywności, aby ich ciężka praca kojarzyła im się przede wszystkim z dobrą zabawą. Więcej o Katarzynie
Aleksandra Lange
Gdzie i kiedy?
Zajęcia Integracji Sensorycznej (SI) odbywają się w Centrum Odskocznia, które znajduje się na pograniczu trzech dzielnic: Wola, Żoliborz i Śródmieście (vis-a-vis CH Westfield Arkadia), przy ul. Kłopot 4A lok. U5.
Organizacja zajęć i opłaty
- Diagnoza wymaga zazwyczaj 2 spotkań trwających po godzinie.
- Wraz z diagnozą terapeuta opracowuje "program domowy". Są to aktywności, które rodzic powinien wykonywać z dzieckiem we własnym zakresie. Jeśli w ocenie terapeuty program domowy jest dla dziecka wystarczający, sugerujemy tylko okresowe spotkania kontrolne (np. raz na 1-2 miesiące). W czasie takiego spotkania terapeuta oceni postępy i ewentualnie zaktualizuje program domowy.
- W przypadkach, w których konieczne są zajęcia z terapeutą na sali, odbywają się one zazwyczaj raz w tygodniu (w ustalonym dniu) i trwają ok. 50 minut + kilka minut na omówienie zajęć z rodzicem.
- Wszystkie koszty, zarówno diagnoz, jak i zajęć terapeutycznych, opisujemy w aktualnym cenniku.